De pandemie was voor het klimaat wat een handje water in het gezicht van de uitgeputte marathonloper is. We deden een tijdje rustiger aan om zodra het virus beteugeld was als vanouds te rijden, te varen, te vliegen… Het klimaat laat echter niet met zich sollen. Het warme weer en de droogte doen zich gelden (in Pakistan heeft het kwik nu al de vijftig graden aangetikt) en we beginnen weer wat meer over de redding van het klimaat te praten.
Eerste regel bij de klimaatpraatjes: stel maatregelen voor die de groep, gemeenschap of klasse waar je zelf bij hoort zo min mogelijk treffen.
Ik meen dat een jaar na de uitbraak van covid-19 berichten verschenen over de schonere kanalen in Venetië. Dankzij het wegblijven van de miljoenen toeristen zwommen weer vissen in die wateren. Hoe het nu is gesteld met die vissen weet ik niet, maar dat de mensheid haar welbekende tempo heeft opgepakt, daar is geen twijfel over mogelijk. Zo is Schiphol hard op weg naar de prepandemische capaciteit van een half miljoen vluchten per jaar. En terwijl de grootste uitdaging van deze eeuw zogenaamd het fossielvrije leven is, kwam vorige week het nieuws dat de Saoedische oliemagnaat Aramco concurrent Apple heeft ingehaald en tegenwoordig het meest waardevolle bedrijf ter wereld is.
Menselijke hypocrisie
Het compleet vervuilen is dus terug. Daarmee ook alle uitwassen van de menselijke hypocrisie. Wat moeten we bijvoorbeeld doen om het aantal vluchten terug te dringen? Iedereen die dankzij een dikke beurs in staat is om ook na de invoering van een flinke vliegtaks het hele jaar door de wereld rond te vliegen is het erover eens: ja, natuurlijk, maak het vliegen maar duurder.
Begin je over de oneerlijke aard van deze maatregel, dan krijg je geheid toegesnauwd: het vliegen is geen mensenrecht. Het is nu eenmaal de harde realiteit dat niet alles voor iedereen betaalbaar is.
Hebben ze een punt? Is vliegen, in een wereld die geheel naar de wensen van het bedrijfsleven tot een groot dorp is getransformeerd, een te verwaarlozen luxe? Wie gaat dan tegen al die mensen, die sinds de jaren negentig in een door het grootkapitaal vormgegeven wereld in hun zoektocht naar brood en vrede ontheemd en verscheurd zijn geraakt, zeggen dat vanaf nu alleen de echte rijken naar het moederland, de familie, de vriend en de geliefde mogen vliegen?
Derhalve is mijn antwoord op eenieder die zich sterk maakt voor duurder vliegen: betaalbaar vliegen is wel degelijk een mensenrecht. Voor mij, voor mijn kinderen, voor alle mensen die hebben gevlogen om hun handen en hun hersenen in dienst te stellen van het systeem van de neoliberale hebzucht. We hebben recht op een jaarlijkse ontmoeting met familie, vrienden en geliefde, ver van onze woonplaats. Helemaal in deze tijd van de verschroeide identiteiten en van de eindeloze zoektocht naar een ‘thuis’.
Voor jongeren is het bovendien een mensenrecht dat reizen, studeren, vriendschappen sluiten in andere delen van de wereld niet afhankelijk mogen zijn van de dikte van de portemonnee van de ouders.
Hiermee pleit ik allerminst voor onbegrensd vliegen voor iedereen. Laat er geen twijfel over bestaan; het minste wat we voor het klimaat kunnen doen is het vliegen zo snel mogelijk aan banden leggen.
Maar dan niet alleen voor de onder- en middenklasse, maar voor iedereen. Daarom zeg ik: voer een jaarlijks vliegquotum in. Per persoon twee retourtjes per jaar. Uitzonderingen alleen voor mensen in het landsbestuur en in de medische sector die voor hun werk moeten vliegen.
Schaamteloosheid
Het moet afgelopen zijn met de schaamteloosheid van het almaar vliegen zonder dat er een professionele, bestuurlijke of medische noodzaak voor is. De huidige praktijk is dat, mits in het bezit van voldoende middelen, het kroost in hetzelfde jaar nog naar drie verschillende continenten afreist, terwijl men er zelf geen been in ziet om voor de zoveelste keer de oceaan over te steken voor een weekendje weg. Ik ken iemand die om zijn liefdesverdriet te verzachten naar Mexico vloog om daar twee weken lang bij zijn hotel rond te hangen.
Gaat de aarde ten onder, dan is dat door de mens die inmiddels jongleert op het hoogste niveau van het egoïsme. Een nieuw mensentype dat zegt: maak het vliegen onbetaalbaar voor het plebs, hebben wij meer zitruimte in de vliegtuigen. Dan denk ik: leg het gedrag van deze ellendelingen aan banden zodat tenminste de volgende generaties gered zijn.
Foto: Innervision, via Depositphotos
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
